Türk Kahvesinin Tarihi

Türk kahvesinin tarihteki yolculuğu ve onu özel kılan değerleri kısaca kaleme aldık.

Kültürel mirasımız.

Türk kahvesi, kendine özgü tadıyla dünyanın en özel kahvelerinden biridir. Benzersiz kokusu, köpüğü ve küçük fincanlarda sunumu ile başlı başına bir kültürdür. Öyle ki, "Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği" İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi'ne 2013 yılında UNESCO tarafından dahil edilmiştir.

"Kahve yemenden gelir, yolları çamurdandır." Yukarıdaki örnekte olduğu gibi, türkülerimiz bile kahvenin coğrafyası ve tarihi hakkında bizlere bazı ipuçları verebilir. Kahve kelimesi muhtemelen kahve üretimi ile ilişkili olan Etiyopya'nın "Kaffa" şehrinden gelmektedir. Geçmişte, Arap Yarımadası'ndaki insanlar kahve meyvelerini kaynatarak tüketiyorlardı.

Osmanlı topraklarına gelişi

Kahvenin Osmanlı topraklarına gelişi 16. yüzyıla rastlar. Yavuz Sultan Selim döneminde Yemen Valisi Özdemir Paşa kahve çekirdeklerini İstanbul’a getirmiş ve insanlar kahve ile tanıştı. Arap Yarımadası’ndaki yöntemden farklı olarak, kahve meyveleri öğütülüp cezvelerde pişirilmiştir. Böylece herkes tarafından tercih edilen Türk kahvesinin hikayesi başladı. Saray teşkilatına kahveci tayin edildikten sonra kahveye olan ilgi giderek artmış ve kahve sultan için çok önemli olduğu için, kahveyle birlikte sunulan su da önem kazanmıştır. Sultanın içeceği su, özel olarak Gümüşsuyu'ndan (Taksim) getirilir idi.

Türk lokumu ve kahvehaneler

Bugün kahvenin yanında su dışında Türk lokumu servis edilse de, başlangıçta Türk lokumu yoktu. Genellikle reçel ile servis edilen Türk kahvesi, özellikle son yüzyılda Türk lokumu ile sunulmaya başlanmıştır. Zamanla, Türk kahvesi kültürü evlere de yayılmaya başlamış ve günümüze kadar bu gelenek süregelmiştir. 1554 yılında İstanbul Tahtakale'de ilk kahvehane açılmıştır. Açılan kahvehaneler, zamanla entelektüel tartışmaların yapıldığı, çeşitli oyunların oynandığı ve misafirlerinin kahve eşliğinde kitaplarını okuyarak dinlendiği mekanlar haline gelmişti. Bu noktada kahve, yalnızca bir içecek olmaktan çıkarak, sosyal bir araca dönüşmüştü.

Kahve kültürü Avrupa'ya taşınıyor

Kahvenin Avrupa topraklarına tanıtılması da Türkler sayesinde olmuştur. 1526’da, Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı arasında meydana gelen Mohaç Muharebesi ile birlikte Avrupa, kahve ile tanışmıştır.

Bugün Dünya’nın dört bir yanındaki marketlerde, kahve dükkanlarında ve çevrimiçi olarak farklı paket ve boyutlarda Türk kahvesi bulabilirsiniz. Günümüzde şöhreti tüm dünyaya yayılmış olan Türk kahvesi, yurt dışındaki işletmelerin de menülerinde yer almaktadır. Bunlara ek olarak, Türk kahvesi lezzetini farklı kültürlere sunan birçok Türk işletmesi de oluşmuştur.

Günlük hayata yansımaları

Türk kahvesi günlük yaşam ve geleneklerde de büyük öneme sahiptir. Nasıl ki İngilizlerin beş çayı geleneği varsa, Türklerin de Türk kahvesi içme geleneği vardır. Hatta Türkler kahveyi o kadar benimsemiş ve kucaklamıştır ki, "Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır" derler. Kız istemeleri, bayram ziyaretleri, iftar sonraları gibi çeşitli günlük ve geleneksel durumlarda Türk kahvesi bizlere eşlik eder.Yalnızca bu lezzetin tadına varmakla kalmaz, bazılarımız Türk kahvesi içildikten sonra fincanın dibinde biriken telveden fallarına bakar. Orada gördükleri şekil ve sembollerden kişinin geleceği hakkında çıkarımlarda bulunur, sohbet konusu edinirler.